آثر تاریخی شیراز

جاذبه های تاریخیتخشید

تخت جمشید ،مجموعه ای از کاخهای بسیار باشکوهی است که ساخت آنها در سال ب512 قبل از میلاد آغاز شد و اتمام آن 150 سال به طول انجامید. تخت جمشید در محوطه وسیعی واقع شده که از یک طرف به کوه رحمت و از طرف دیگر به مرودشت محدود است . این کاخهای عظیم سلطنتی در کنار شهر پارسه که یونانیان آن را پرسپولیس خوانده اند ساخته شده است . 

دروازه قرآن

دروازه قرآن شیراز یکی از 6 دروازه باقیمانده این شهر و یکی از آثار دیدنی شیراز به شمار می‌رود. دروازه قرآن از زمان آل‌بویه در همین مکان فعلی بارها ویران و تجدید بنا شده است.

آرامگاه خواجه شمس‌الدین محمد بن بهاءالدّین حافظ شیرازی

شمس الدین محمد حافظ ملقب به خواجه حافظ شیرازی و مشهور به لسان الغیب از مشهورترین شعرای تاریخ ایران زمین است که تا نام ایران زنده و پا برجاست نام وی نیز جاودان خواهد بود. وی در حدود سال 726 ه.ق در شهر شیراز به دنیا آمد است.

آرامگاه سعدی شیرازی

مشرف الدین مصلح بن عبدالله شیرازی شاعر و نویسنده بزرگ قرن هفتم هجری قمری است. تخلص او "سعدی" است. وی در شیراز در سال 563 دیده به جهان گشود. وی در سال (655) سعدی‌نامه یا بوستان را به نظم درآورد و در سال بعد (۶۵۶) گلستان را تألیف کرد. علاوه بر اینها قصاید، غزلیات، قطعات، ترجیع بند، رباعیات و مقالات و قصاید عربی نیز دارد که همه را در کلیات وی جمع کرده‌اند. وی بین سالهای ۶۹۰ تا ۶۹۴ هجری در شیراز درگذشت و در همانجا به خاک سپرده شد.

ارگ کریم خان زند شیراز

ارگ کریمخان یا زندان کریم خان، قصر سلطنتی و اندرونی کریم خان زند، حاکم شیراز بوده است که در سال 1180 ه. ق. به دستور وی ساخته شده است.

نارنجستان باغ قوام

نارنجستان قوام یا باغ قوام از عمارات دوره قاجاریه شیراز است که در محله بالاکفت و در قسمت شرقی انتهای خیابان لطفعلی خان زند واقع است. احداث این بنا توسط علی محمد خان قوام الملک (1267-1257 ه. ق.) شروع شده و در حدود سال 1300 ه. ق. توسط میرزا محمدرضا خان، نوه قوام الملک اول و پدربزرگ قوام تکمیل شده است. ساختمان نارنجستان در حدود 940 متر مربع در زمینی به مساحت 3500 متر در دو قسمت شمالی و جنوبی بنا شد.

باغ ارم

باغ ارم شیراز به طور مسلم از دوره سلجوقیان و در تمام دوره آل اینجو و آل مظفر و گورکانیان وجود داشته و با توجه به اینکه سیستم فئودالی به طور کامل بر جامعه آن دوره حاکم بوده بدون تردید بانیان و صاحبان باغ ارم که باغی ارزشمند بوده، در آن زمان حکام وقت بوده‌اند. ‌احتمال می‌رود اتابک قراچه که از طرف سنجر سلجوقی به حکومت فارس منصوب بوده دستور احداث این باغ را داده باشد.

سرای مشیر

سراى مشیر که آن را سراى گلشن هم مى‌گویند جنب بازار وکیل قرار دارد و از یادگارهاى مرحوم میرزا ابوالحسن مشیرالملک است. چون کاشیکارى‌هاى زیبا و ریزه‌کارى‌هاى چوبى و شیشه‌هاى الوان درک‌هاى آن رو به انهدام بود، ‌ در سال ۱۳۴۸ تحت تعمیر و مرمت قرار گرفت. درک‌هاى فرسوده و شکسته آن نوسازى گردید و حوضخانه آن هم که از حیث کاشیکارى و مقرنس‌کارى بى‌نظیر است به شکل چایخانه درآمد و اطاق‌هاى آن براى نمایش هنرهاى دستى و محلى فارس اختصاص یافت و به «سراى هنر» معروف شد.

موزه پارس

روبروی ارگ کریمخان باغی است که عمارت هشت ضلعی بسیار زیبایی را در خود جای داده است. این عمارت به نام کلاه فرنگی خوانده میشود و موزه ای زیبا در آن دایر است. از جمله اقلام با ارزش  درون موزه می توان از شمشیر کریم خان زند و قرآن های هفده من دوازه قرآن نام برد.

باغ عفیف آباد (عفیف آباد، باغ گلشن شیراز)

باغ عفیف آباد که آن را باغ گلشن نیز می نامند در مغرب شیراز و در جنوب خیابان قصرالدشت و در انتهای خیابان عفیف آباد واقع است. این باغ به نظر آنوبانینی، یکی از قدیمی ترین و زیباترین باغ های شیراز بوده و مساحت آن حدود 127 هزار متر مربع می باشد. این باغ در دوره صفویه از جمله باغ های آباد شیراز و مقر پادشاهان وقت بوده است.  سازنده عمارت فعلی باغ با 17000 متر مربع زیربنا، میرزا علی محمدخان قوام الملک دوم می باشد که آنرا احداث نموده و قنات "لیمک" را که در 15 کیلومتری باغ و در محل قصر قمشه بود برای مشروب نمودن باغ خریداری کرد.

خانه زینت الملک

خانه زینت‌الملک یا زینت‌الملوک یکی از آثار به جای مانده از دوره قاجار است که ساخت آن در حدود سال ۱۲۹۰ ه. ق توسط علی محمد خان قوام الملک دوم آغاز و در سال ۱۳۰۲ ه. ق به اتمام رسیده‌است. سقف بیشتر اتقاهای این خانه چوبی است که با نقاشی تصاویر گوناگونی از حیوانات، پرندگان و گل و بوته آراسته شده‌است.

باغ جهان نما

باغ جهان نما پشت آرامگاه حافظ و در امتداد خیابانی که به دروازه قرآن منتهی می شود واقع شده. باغی تاریخی است و فضای سبز بسیار زیبایی دارد.

باغ دلگشا

این باغ در شمال شرقی شیراز و در نزدیکی آرامگاه سعدی واقع شده است. آب که از چشمه قنات آرامگاه سعدی جاری است این باغ را مشروب می سازد. تمام باغ با درختان نارنج پوشیده شده است. باغ دلگشا در دوره صفویع از باغ های معروف شیراز به شمار می آمده است. عمارت ارزنده ای از زمان قاجاریه در میان این باغ دیده می شود.

حمام وکیل در دوره زندیه به‌دست کریم خان زند ساخته شد. این حمام در کانون شهر شیراز و نزدیک دیگر بناهای زمان زندیان، همچون بازار وکیل و مسجد وکیلجای دارد. از بخش‌های نگریستنیِ این حمام، بخشی به نام شاه‌نشین است که ویژه شاه بوده‌است. این بنا با شماره ۹۱۷ در فهرست آثار ملی ایران ثبت و نگاشته شده‌است.




بازار وکیل

این بازار از شاهکارهای مهماری دوره زندیه است که هنوز پر جنب و جوش به حیات خود ادامه داده است. بازار وکیل در محله درب شاهزاده جنب مسجد وکیل واقع گردیده و از ویژگی های این بازار می توان به زیبایی و معماری خیره کننده و طاق های ضربی با حفره های تعبیه شده در آن اشاره نمود که به منظور تهویه هوا ساخته شده است.

حمام وکیل

حمام وکیل در دوره زندیه به‌دست کریم خان زند ساخته شد. این حمام در کانون شهر شیراز و نزدیک دیگر بناهای زمان زندیان، همچون بازار وکیل و مسجد وکیل جای دارد. از بخش‌های نگریستنیِ این حمام، بخشی به نام شاه‌نشین است که ویژه شاه بوده‌است. این بنا با شماره ۹۱۷ در فهرست آثار ملی ایران ثبت و نگاشته شده‌است.

آرامگاه خواجوی کرمانی

کمال‌الدین ابوالعطا محمود بن علی ‌بن محمود، متخلص به خواجوی کرمانی، شاعر و عارف بزرگ و برجسته ایرانی سده هشتم، در تاریخ سوم دی ماه سال 669 خورشیدی، مطابق با 20 ذی الحجه سال 689 ه. ق. در کرمان به دنیا آمد. او را "نخلبند شعرا"، "خلاق المعانی" و "ملک الفضلا" نامیده اند. خواجوی کرمانی فضایل مقدماتی را در کرمان کسب و سپس راهی شیراز شد و از محضر پرفیض علمای آن دیار توشه‌ها اندوخت.


 

هفت تنان

تکیه هفت تنان که یکی دیگر از بناهای کریم خان زند می باشد؛ باغ مصفایی است که در شمال آرامگاه حافظ در دامنه کوه تخت ضرابی (کوه چهل مقام) قرار گرفته و علت نامگذاری این بنا به هفت تنان، وجود هفت قبر از هفت عارف در این باغ است که کریم خان زند روی هر کدام، سنگ بزرگ بدون کتیبه ای نصب کرده است. قسمت جالب و تاریخی این بنا تالاری است که سقف آن بر دو ستون بزرگ یکپارچه استوار گردیده است.

مدرسه خان

مدرسه خان مدرسه‌ای تاریخی است که توسط الله‌وردی خان گرجی و پسرش امام قلی خان در شهر شیراز و همزمان با حکومت شاه عباس صفوی ساخته شده است. الله‌وردی خان گرجی با این اقدام خود، دانشگاهی به مفهوم واقعی آن روز بنیان گذاشت، که در آن افزون بر حکمت، فقه، ادب، نجوم، علم حساب، هندسه، زمین‌شناسی، جانورشناسی، گیاه‌شناسی و شیمی تدریس می‌شد. ملاصدرا در پناه فرهنگ دوستی و آزاد اندیشی الله وردی خان گرجی تألیفات فراوانی از خود بر جای گذاشت، اما مهم‌ترین حاصل عمر وی بنیاد نهادن حکمت متعالیه بود. بدین وسیله یک گرجی مسیحی زاده به عالم تشیع خدمتی عظیم نمود.

 

جاذبه های مذهبی شیراز 

  بارگاه مطهر احمد بن موسی کاظم -شاه چراغ (ع)

آرامگاه حضرت سید امیر احمد(علیه السلام) ملقب به شاهچراغ و سیدالسادات الاعاظم، فرزند بزرگوار امام موسی کاظم(علیه السلام) و برادر بزرگ امام رضا (علیه السلام) است.

مسجد جامع عتیق

مسجد جامع عتیق (معروف به مسجد جمعه، مسجد جامع و مسجد آدینه)، از کهن ترین مساجد شیراز است که در شرق شاهچراغ قرار دارد. این مسجد دو ایوانی در سال 281 ه. ق. به دستور عمرو لیث صفاری ساخته شد. ساختمان مسجد که اولین هسته تاریخی شهر شیراز است مشتمل بر بنایی مرتفع است که دارای چندین حجره و شبستان می باشد. این مسجد بنابر تحقیق آنوبانینی، دارای 6 درب ورودی و خروجی بوده است.

مسجد نصیر الملک
مسجد نصیرالملک در مرکز شیراز و در محله گود عربان و جنوب خیابان لطفعلی خان زند واقع گردیده است. بانی مسجد؛ میرزا حسینعلی ملقب به نصیرالملک از بزرگان و اعیان شیراز در دوره قاجاریه است. این مسجد از نظر کاشیکاری و مقرنس کاری از زیباترین مساجد شیراز است و ستونهای سنگی آن به تقلید از مسجد وکیل ساخته شده است.


 بارگاه مطهر علی ابن حمزه (ع)
آرامگاه علی بن حمزه بن موسی الکاظم یکی از بناهای تاریخی و مذهبی شهر شیراز می‌باشد. این آرامگاه متعلق به «شاه میرعلی بن حمزه بن موسی کاظم» می‌باشد که در خیابان حافظ و در نزدیکی رودخانه خشک قرار گرفته‌است. آرامگاه علی بن حمزه در دوره دیلمیان و به‌دست امیر عضدالدوله دیلمی احداث شده و در دوره تیموریان بخش‌هایی از آن مرمت گردیده‌است.

 مسجد وکیل

مسجد وکیل از آثار مشهور دوره کریمخان زند است که جزء هنرمندانه ترین بناهای تاریخی شیراز محسوب می شود. این مسجد در حد فاصل موزه پارس و بازار وکیل واقع شده است. منبر 14 پله آن که از سنگ مرمر یکپارچه ساخته شده از دیدنی های کم نظیر بناست و عرض وسیع صحن مسجد در شبستان جنوبی آن 48 ستون سنگی یکپارچه با حجاری های مارپیچ شیاردار وجود دارد که در نوع خود بی نظیر است.

بارگاه مطهر سید میر محمد (ع)

حضرت سید امیر محمدبن موسی(ع) معروف به "سید میر محمد عابد" از فرزندان حضرت امام موسی کاظم(ع) می­باشد که در جوار حرم مطهر احمدبن موسی(ع) مدفون است. طبق منابع تاریخی و کتاب­های انساب و رجال، سید میرمحمد بن موسی(ع)، احمدبن موسی(ع) و حمزه از یک مادر هستند و مادر گرامی آن­ها " امّ احمد" است. ابونصر بخاری در سرّالسلسله العلویه و ابن عنبه در عمده الطالب فی انسال آل ابی طالب، می­نویسند در نَسَب و اعقاب محمدبن موسی(ع) هیچ اختلافی نزد علمای انساب و مورخان وجود ندارد.

بارگاه مطهر سید علاء الدین حسین (ع)

حسین بن موسی ملقب به سید علاء الدین حسین و معروف به حسین کوچک فرزند موسی کاظم برادر علی بن موسی الرضا می‌باشد او در سال ۲۰۲ (قمری)(اواخر قرن دوم هجری) از مدینه راهی توس بود که در شیراز به قتل رسید.

نه راهی توس بود که در شیراز به قتل رسید.ش